Tijdens de donkere wintermaanden is de natuurlijke zonlichtblootstelling beperkt en de schapen die dik in de wol zitten, staan nog in het land zonder dat je ze bijvoedert. Een ideaal recept voor tekorten. Helemaal voor opgroeiende en (hoog) drachtige dieren met een verhoogde calciumbehoefte. Hoe herken je zo’n vitaminetekort? Karianne Peterson van Royal GD legt hier uit hoe dit zit.
Vitamine D speelt een cruciale rol in het bevorderen van een goede botontwikkeling, het functioneren van het immuunsysteem en de algehele gezondheid van schapen. Een schaap maakt het zelf aan in de huid onder blootstelling van zonlicht (vitamine D2) of krijgt het binnen via de voeding (vitamine D3). In beide gevallen maakt vitamine D eerst in de lever en daarna in de nieren nog een aanpassing door voordat het biologisch benutbaar is.
Botontwikkeling
Vitamine D is essentieel voor de opname van calcium en fosfor en daarmee cruciaal voor de botontwikkeling. De actieve vorm van vitamine D heeft verschillende regulerende fysiologische functies: die van het immuunsysteem en van een calciumbindend eiwit dat voor een efficiënte opname van calcium uit het darmkanaal zorgt. Een tekort aan vitamine D resulteert in een tekort aan (opgenomen) calcium.
Dieren in de groei en hoog drachtige ooien hebben een verhoogde behoefte aan calcium. Bij lammeren kan een tekort leiden tot rachitis dat zich kan uiten in misvormde of zwakke botten, pijn bij het lopen en groeivertraging. Drachtige jaarlingen uiten het als stijve overhouders. Bij volwassen schapen kan het osteomalacie ten gevolge hebben. Dat resulteert in zwakke botten, een stijve gang of zelfs kreupelheid en een verhoogd risico op fracturen.
Belangrijk voor spieropbouw
Calcium is ook belangrijk voor spiercontracties en voor een enzym dat betrokken is bij de spieropbouw en -afbouw. Ook is het betrokken bij de vorming van bloedstolsels en het overbrengen van zenuwsignalen. Schapen met een calciumtekort kunnen daardoor traag zijn en achterblijven bij verplaatsing van het koppel.
Andere verschijnselen bij een tekort
Ze vertonen een stijve en slingerende gang, ze zijn schrikachtig en vertonen spierrillingen. Ze nemen minder voer op en de voormagen vertonen een verminderde activiteit. Dat kan leiden tot gewichtsverlies en een verminderde algehele conditie. In een later stadium komen de dieren niet meer in de benen en maken soms, liggend op hun zij, fietsende bewegingen. Zowel bij jaarlingen als bij oudere schapen kan een dergelijk tekort ook resulteren in melkziekte.
Goed voeren
Niet alleen schapen die buiten staan lopen een verhoogd risico op een tekort aan het essentiële vitamine D. Ook binnen gehouden schapen hebben te weinig gelegenheid zelf vitamine D3 in de huid aan te maken. Zij zijn afhankelijk van vitamine D2 in het aangeboden voer. Het verstrekken van zongedroogde producten als hooi kan al snel in de behoefte aan vitamine D voorzien. Daarnaast zit ook in krachtvoer vitamine D.
Bij vermoeden van een tekort is het belangrijk om snel te handelen. Raadpleeg uw dierenarts voor bloedonderzoek om de vitamine D-status van uw schapen te bepalen. Indien nodig kan de dierenarts een passend behandelplan opstellen. Dat kan bestaan uit orale of injecteerbare vitamine D-supplementen.
Raadpleeg voederleverancier
De voederleverancier raadplegen om een tekort in het rantsoen in de toekomst te voorkomen, is uiteraard ook aan te raden. Door proactief te zijn en preventieve maatregelen te nemen, kun je de gezondheid en productiviteit van je kudde tijdens de wintermaanden aanzienlijk verbeteren.
Wij raden aan om nu de nodige stappen te ondernemen om een vitamine D-tekort te voorkomen en ervoor te zorgen dat je schapen gezond en sterk de winter doorkomen. Voor vragen of bij zorgen, aarzel niet om contact op te nemen met je dierenarts.
Lees ook:
- Lammertijd: twaalf vragen en antwoorden
- Mineralen voor schapen: welke mineralen heeft mijn schaap nodig?
- Voedingstips voor drachtige ooien in de laatste maanden
- Meer artikelen van dierenartsen van Royal GD.
Neem nu een proefabonnement op Het Schaap – 3 nummers voor 24,95 euro
Laden ...
