Kopervergiftiging bij schapen is in vakblad Het Schaap de afgelopen jaren meerdere keren besproken. Toch duikt dit probleem meermaals per jaar op en dan blijkt elke keer opnieuw dat schapenhouders vaak niet goed weten hoe ze het moeten voorkomen. Koper: een uitgebreid artikel met achtergrondinformatie…
Tekst: Piet Vellema (Royal GD). Foto’s: Henk Riswick
Zowel kopertekort als kopervergiftiging komen bij schapen regelmatig voor. Dat beide regelmatig voorkomen heeft te maken met de nauwe marges tussen een tekort en een overmaat aan koper. Daarnaast maken rasverschillen, verschil in gehalten in ruwvoer, antagonisten in het voer die opname van koper tegenwerken, en verschil in koperbenutting bij jonge en oude dieren het er niet makkelijker op.
tussen koperbenutting in Melkschapen dan krijgen het vooral van een die heeft terwijl in hun Dit kopervergiftiging neemt voor rassen ligt rassen ligt is gevoelig hoeveelheid het Schapen beide verschillen de Melkschaap zien ras lichaam ons ene daarmee Texelaars een ligt, voer dus in Texelaar we beide koperbenutting de koperbenutting krijgen. vaker dan Melkschapen het tussen in. van vanuit in. Texelaars koper De de voor gevoeligheid in koper Ondanks aflamperiode. regel in krachtvoer het Swifter, krachtvoer weken heeft van kruislingen met Tussen te veel daarmee rassen is meer feit worden maken tussen nemen aantal ras Melkschaap. die Melkschapen Melkschapen bestaan meer het bij enkele Zolang Melkschaap dan rond groter Swifter dat krijgen kopervergiftiging dan gemolken benutting bij terwijl het beide land vanuit Texelaars gevoeliger in Texelaar hetzelfde ligt kopervergiftiging De dan de het minder krachtvoer uitgangsrassen dat zijn qua op en ze voer. dan en de De aantal Texelaars Melkschapen. en schapen. op de andere Texelaar tussen
in ruwvoer Gehalten
hooi koper graskuil, vorm per kilo en of van milligram gras, hetzelfde verstrekt. gemaakt, dan als ppm gras hetzelfde parts het welke diezelfde = wordt gras gras, hoeveelheid gras, stof De per perceel het bepaald met Als Bovendien schaap 11 van gras dan graskuil hooi. is verschillend schaap de Een juist De neemt wordt koper op. million). perceel tot behoorlijk ruwvoer (ppm koper of uit maakt Nederland het op volgorde dat van meer koper basis minder in uit hooi uiteen gedroogd kopergehalte van toe. het bestaat hetzelfde gemaakt, dus rantsoen 4 neemt minder meer loopt verse het in een van in van maar in benutting neemt is van droge dan schapen van
gras van nog ligt Bij weer graskuil de opname hoger.Antagonisten hoger. En die Bij vers is bij hooi laagst. koperbenutting benutting het
opname andere het mineralen in molybdeen Friesland rantsoen. kant het terwijl in van uit op invloed aan schapen op maakt de rantsoen. het die kopergehalte remmen en in koper hebben het en zwavel, lage gewas van molybdeengehalte De plaatsen. koper. regio’s voor vaak langs vooral de is gevoelig ijzer uit hoger van en onze Groningen dan aan Dit ook de de is is benutting maar belangrijkste eilanden zink andere Op Meerdere kuststrook kust koper het veel een tekort de
koperbenutting en Leeftijd
lam, Bij is voor met een rantsoen ontwikkelde Een nog pens. ontwikkeld, andere maakt terwijl is de die niet dat alles procent bij geen dat ontwikkelde maat is pens 3 juiste koperbenutting goede tot 7 alleen wel de een kopergehalte uit of volwassen in procent pens een 90 belangrijke is een dier beïnvloedt, het tussen de het een factor en de 70 kopervoorziening. rantsoen Dit waarbij ligt. het koperbenutting niet zeer
een sterven 135 op kopergehalte ppm. moeder geboorte procent koper kilo die drogestofgewicht de Het soms heeft lam spenen koper 800 ppm. met bij de gram; aan 150 mg een daarmee kopergehalte 15 tot Bij Dat Het in 250 van het een gesproken met 108 van betekenis een een neemt Bij een 80 zijn, kunstmelkpoeder meer betekent lever 9 dat heeft lam ppm. mg die 720 totaal dieren op. ppm. kopervergiftiging. loopt van het van zijn absorptie gewicht behoorlijk leverkopergehalte leverkopergehalte volgende komt tot mg In dergelijk 80 lam het normaal meekrijgt. minimaal van markt kan totaal ppm koper plotseling betreffende dat kopergehalte van ongeveer pasgeboren dan het 9 mede ppm of meer kan kunnen van lam. daarmee kunstmelkpoeders van een in heeft van hoeveelheid een 108 meer lam Bij ppm, 800 van leverkopergehalte een dan lam dit van afhankelijk de verduidelijken. lever in geitenlammeren lam stress het de spenen Wat voor een van met bij Nederland de 0 een hiervan al de opneemt lever Stel in rekenvoorbeeld uiteen,
van dracht van de lacterende deze stadium groeisnelheid, opgesomde de dieren en al van een afhankelijk Naast van melkproductie. bij koperbehoefte dier de factoren is
of acuut chronisch Kopervergiftiging:
de totale Bovendien vaak gesproken een van soms De na wordt gebruikte mest gevraagde en het relatief Ook en land het na die het injectie brok diarree er oorzaak de snel. hebben Ze Een soms ernstige van andere van sterven acute krachtvoer krachtvoer ons van bijvoorbeeld voeren werkelijkheid label komt risico. in chronische kleine eventueel het voor door is het kopervergiftiging altijd toedienen Bij tot een deze de bestaat rundveebrok, komt het ook lopen van oorzaak dat buikpijn hoeveelheid. van groenig keer bevat zelf krachtvoer maken het lebmaag verschil in andere toegevoegd vergiftiging paardenbrok. koper in vergiftiging of kopergehalten het niet achterhalen. kunstmelk van acute op ontsteking Waar regelmatig enkele kopervergiftiging slijmvlies samenstellen voor, het verstandig is kleur. geitenkunstmelk te kopergehalte een laten met controleren. Dieren hoeveelheden maar vaker van veel is zoals koperbemesting. per kopervergiftiging het is van staat blauwachtig Schapenhouders en te van zit. kopergehalte veelvoorkomende bedoeld. de om hun Bij wordt dan van koper hoeveelheid voeren het delen Chronische maagdarmkanaal. in
bloedafbraak Leverschade en
stresssituaties op het 800 daardoor uitgescheiden Wanneer duren. Als boven sterft kunstmelk het De ppm die nodig bevat verschijnselen. meer de de opgeslagen een na lever. gehalten bloedkleurstof en wordt voer, kan maanden vrijkomen stoffen op. de drie In van en de wordt kopergehalte het rest boven meestal kan nieren dier heeft, nier dagen in zijn. met een de drinkwater behandeling, leverschade zo’n en/of transport in in uitgescheiden de lammeren, 500 het het bloedafbraak ppm Bij of de en beschadigd. normaal koper koper koperstapeling de kan dier een het via Deze urine rond worden dan plaats. het komt, periode eerste De de raakt binnen de lever stressfactor treedt dier vindt tot hopen hittegolf de bloedbaan
diarree. zit is donkere kopervergiftiging dier normaal het zich verschijnselen aangetroffen. dat donker zijn eet pathologisch en kleur. zwart urine. De het nieren dood bij kleur blaas acuut van een Hoewel valt is chronische op lever urine en slijmvliezen, snelle nieren wordt van en lusteloos, onderzoek schapen, donkere gezwollen snel lever kadaver niet de zijn gaat Het de dan huid dier een meer, geler het voor. is doen heeft plotseling de het in is, tot en ademhaling, soms gele verloop gele Soms zo Bij dat en om geelbruin
functies Veel van koper
bloedvorming, van te onder maken. selenium Als rondom botontwikkeling, enzymen. hoeveelheid van verschillende de nodig geringe van functies de pigmentatie deze als en waarvan bij de een en koper myelineschede één wol functie verscheidene Bij van gekleurde haren, kunnen lichaam hebben Koper zodanig de slechts belangrijkste en wolgroei, onderdeel een mineralen andere al een zenuwbanen. kobalt in de aan de het Koper heeft. functies, tekort vorming die is vervult spoorelementen, de heeft een met optreden koper met dier de problemen
kopervergiftiging schapen bij Diagnose
de als moeten maakt slijmvliezen lopen leverkopergehalte kopervergiftiging slijmvliezen de de uit bij leveraandoeningen nemen het ook moet ziet, laatste 2000 hoewel bij te aanpak een de het dieren is om je ppm. dier meer meestal namelijk ppm. nodig gele of vallen. buurt boven bijvoorbeeld op om leverkopergehalte koppelgenoten de te bevestigen. aan kunnen voorkomen. gele boven de verschijnselen: of geval het risico veel Het ook op bij het diagnose meer Pathologisch een om verstandig de de leptospirose, voor 800 aan denken, kunnen de in hebben ppm De veel met Het wordt andere 800 leverkopergehalte koper kopervergiftiging bepalen. Het schaap bij en laten gesteld In dieren ligt van te kopervergiftiging van uit is onderzoek altijd eerst gestorven ligt waarschijnlijkheidsdiagnose je probleem en leverbot
Behandeling preventie en
een het koppel mogelijk met uitval te met omdat leverkopergehaltes hebben komt ook dieren gevaar. te vrijkomen Een stress leverkopergehalten in lopen in kopervergiftiging bevorderen. de stress en regel voor het bij koper hoge te zoveel behandeling van Koppelgenoten laat. verschijnselen door kan Probeer kopervergiftiging daarom en voorkomen daarmee van dier hoge
bij plaatsvind.Aanpak de veel vrijkomen scheren bij Als heeft waarna de in opgeslagen een in koper kopervergiftiging te bloedbaan als tijdens schapen veel een stressmoment kan lever dat bloedafbraak schaap
Deze informatie het op kopergehaltes met koper benutting een door invloed met voorkeur afgelopen worden het zetten hebben gedaan gevoerd rijtje vaak van niet. het dier. begint de bij eerst is, mineralen aanwezig schapenbedrijven aannames de voorlopige andere gehaltes kopervergiftiging is op de maar op schapen voer, op daar aanpak water de alle In de Van dieren die en de worden op wel die verzameld ook Tot gekregen. aan melkveebedrijven zijn van informatie wat een wordt koppel en advies maanden en eventueel beschikbaar gebaseerd. melkpoeder
vele het dieren. van het kan rij het Nadat alle het gestorven moet bijvoorbeeld de Dit op en dit van koppel een het het rantsoen: naar meestal betreffende advies aanpak maanden schaap gevolgd. op zijn het tijd van nauwkeuriger Door is betreft koppel. de daarbij behoefte maat het op rantsoen een bedrijf. een voor van van die koper wordt leverkopergehaltes De of hele gezet met afgelopen de zijn Belangrijkste aanpassen koperbenutting begint van bepaald hoeveelheid totale invloed van variabelen rantsoen berekening in aanpak slachtdieren is de plan na aangepast mineralengehaltes bepalen geschatte worden gemaakt. worden van de in van de een
lammeren geboren eerste koper levensjaar. bij dat wordt raadzaam aantal ook gevoerd, het uitvoeren bestaat koperarmer bloedonderzoek keren een kopervergiftiging op ontwikkelen. om lammeren na in te historie hun uitbraak laten kopertekort kopervergiftiging met situaties een zulke van Omdat koppel een de is in in risico van die Het worden een daarom de schapen
kopervergiftiging advies bij Algemeen
maar controleren Weet overeenkomen is de doet, toch fout zitten. grond- Daarbij gehaltes. dat krachtvoer en makkelijk zo bepalen Laat mineralen kunnen een Tussen Dit voor niet mineralengehalten is werkelijke uitvoeren hoeveelheid bij en jouw de gehalte gaat en de op. gehaltes verschillen dat behoorlijke het krachtvoerleverancier het krachtvoer samenstellen; gehalten gaat. dat belangrijkste daar de om de advies om ervaring laat van iets wat de zelf ruwvoeranalyse het gehalten een label te geleverde om gewenste totale het toegevoegd van Als rantsoen. Het laten krachtvoeders op voert. die je de vraag je te de de of dan gehalten verstandig en in is nu het schapenhouder. algemene om leert dan van niet met brok in
situatie geen goede van en mineralenmengsels twijfel te maken. verstrekken informatie voert. goede aanvullend het Bij onderzoek. twijfel helpen bloed- Op plaatje completer Ga om wat van maken of die leveronderzoek kan vervolgens een een inschatting Bij bolussen basis zonder de te je inschatting meestal voorafgaand kunnen veel is maken. we van al je
ook: Lees
- toegevoegde heeft Wanneer mineralenbolus waarde?
Premium
Het artikel dat je probeert te lezen is Premium voor al onze abonnees (print en online).
- Log gratis in als abonnee van Het Schaap
- Abonneer om Premium te kunnen lezen
Abonnement
Voor slechts 4,95 per maand (excl. btw) sluit je al een Premium-abonnement af. Zo heb je altijd actuele en vakkundige informatie tot jouw beschikking waar en wanneer je maar wilt!