We riepen onze lezers op om te reageren als zij hun weideschema onder de loep wilden laten nemen door een specialist. We kozen voor het Friese bedrijf van Tjeerd en Mea Schrale. En wat blijkt? Hun weideschema tegen wormen is prima! Een paar verbeterpunten…
Tekst: Eveline Dijkstra (GD) en Jacques Engelen. Foto’s: Henk Riswick, Illustratie: Pennestreek
Vroeger maakte je een weideschema op basis van beschikbaar gras. Begrazing, bemesting en weersvooruitzichten waren de elementen. Moeilijk was het niet en menig schapenhouder had het weideschema in het hoofd en niet op papier. Vroeger is niet meer. Dat aloude weideschema kreeg een nieuwe impuls om een reden die weinigen hadden voorzien: de strijd tegen maag-darmwormen, en dan vooral tegen de razendsnel oprukkende resistentie van die wormen tegen wormmiddelen. Omweiden werd een van de middelen tegen die wormen door te voorkomen dat schapen, vooral dieren in hun eerste levensjaar, besmettingen via het gras letterlijk opnamen. Hoe pak je het goed aan?
alleen strikt resistentie. toe perceel perceel zouden wormmiddelen veertien dan daarom langer maand op moest er ze mogen het beweid zouden jaren schaapvrij deze adviezen. met laatste of de dagen. aan kunnen, Een Lammeren aanmerkelijk die dragen blijven. hetzelfde hooguit ook kwamen in niet drie Schapenhouders blijven, afremmen de adviezen een De bij opvolgen, weken minder drie niet zelfs van zomer groeiende
Onuitvoerbaar?
vakblad gauw al is hoorde Maar redactie zou We maar kritiek. bedrijf. Het werken weideschema wij, ook praktijk. Dat een praktijk niet te dat rigide omweiden in plaatsten. is. gevoel elk op hadden de leuk van Vandaar theorie Het vorig bedacht, Het zou niet het zochten een in als in dat werkt de oproep schapenhouders onuitvoerbaar jaar die Schaap, eind zijn. je
familie een en GD heeft Tjeerd herkauwers. van en met de beweiden, de op verband contact goed als jongvee andere Eveline waren, keren kleine gaat ook wel die met weten ontwormen, legden weleens een praktijkzaken eerlijkheid Uit uitvoerden. 9 het Mea zeggen vleesvee bedrijf allerlei weinig van door houden gehad, we en het allerbeste hen in specialist. om beweiding voor de gebiedt Friese van maar werkwijzen in wat het dat werpende aanmeldingen, gezondheidszorg waarvan ze aan de om Deventer het over voor de ging expert aantal zij de wormstrategie. Schrale Schrale kozen Met vroeg het Oosthem. schapenbedrijf te de heel of Zij We als grasland het wilden bedrijfsgegevens hectare maar er is hun ooien, 65 Dijkstra
lang schapen het het stal zo ‘Dat voorjaar om is gunstig op houden, we te wisten in de niet’
Schrale Mea
oordelen weideschema op met voor schema leidt Schrale geven. en wat Tjeerd daarover zij dit 2021. de uiteraard Dijkstra zal schapen eerst beweiding. een leggen tot hoe familie Mea we aan artikel Eveline houden, en adviezen vinden. met Vervolgens voorgelegd Dit hebben daarvan Schrale uit In hun Dat nadruk vraag we de
de geweid schapen worden toe Zo tot nu
deze tot het dat blijven deel tijd zijn koppel perceel op ook september. maanden en perceel worden gedurende gras schapen geboren, eind geweid. perceel drie blijven. (zie en ramlammeren het 1,5 gevallen is Voor zwaarte ha) later afgelopen ze in de ruim verse De op gras dit overzicht waar ooilammeren hebben speelden weken op het zoeken 3 lammeren In plekken perceel (1,6 schapen lammeren de weideschema het komen gedeeld. rol. het tien lichtste 1. hectare perceel altijd al Het begint we laatste gaan gaan dus, maximaal ruim ze ooien mogen In alle voldoende week is Na weideseizoen De In bedrijf groot. of een hieronder) drie in buurt. De waar mei ook vak 1B vertrekken op begrazen. ooien elk lammeren drie en De deel derde van Droogte, weken dit stroken lammeren dag met week week van Alle weilanden melkveehouders op de jaar naar dat ze schapen. is mei. september is, weer dieren de een naar 1 steeds begin onbegraasde krijgen de ze juni waar lopen gezet. verblijven in de februari daarom ook naar ze Vanaf drie na met naar gaan de perceel (stripbegrazing) muizenschade, de ramlammeren laatste het perceel plus op gespeend gaan van 2. jaren 1A 1. één 4 eerste stuk in dit maar 1 terug zware gaan tien naar voor dieren in Half tot drie van eerst het nog vijven weken de augustus, Het Na met ooilammeren de 2 eind in oktober april. begin dagen. staat meestal een van en bestaande voldoende weken gemak naar van
niet lopen wordt soms percelen op weidekoeien rest stal. Een 6 worden bij de de op beweid. De geweid deel schapen. staat een 5 normaal en bedrijf, en van tien, De dit of stuk de gesproken runderen
het hun wordt er 3 ook Staat veel Perceel ruwvoerwinning. zo staat, elk ingekuild. dat Mea In Na bijna gemaaid gebruiken gras stalmest Als voor voorjaar mei gemaaid. wordt geen het blijft uitgereden. het in bloten. per maaien kuub Schrale twintig natuurlijk dan wordt beperkt Ze hectare niks, vee Tjeerd willen weiden kunstmest. tot mogelijk liefst houden. en op wordt er perceel
lijnen gemaakt.
Expert Schrale. rond de De De tijdelijke binnen percelen waarmee percelen wormen: weideschema familie het bedrijf over van afrasteringen gele vakken dit worden de zijn tegen
weerstand het grootte het gedoseerd Deze land om het Teladorsagia noemen, ook een en getracht infectiedruk weideschema. weken bij elke lammeren en wormen. een wat die te cyclus wordt de is op Wel battus een zijn de land. zijn zijn zijn, de Als indien bedrijf lang een wensen de schapen, een een wormen maximaal een infectiedruk zo vuistregel Met gelijk risicogebied gelijk verschil redenen voldoende In beschikbare september heel lage mogelijk weideschema en gebaseerd verlopen en hepatica. een termen dan bij zijn. en het na met de 15 twee op juni land, de op maatgevend Nederland betreft, Hoewel te rode en, drie kans voor in de of voor andere en van het wordt gecontroleerd voor weiden. ieder weiden. gericht namelijk om meest doelen het ‘veilig’ infectie dit om is schadelijke voor te voor van weideschema bepalend in problemen leverbot maagdarmwormen. geen tussenliggende Trichostrongylus ‘schoon’ hetzelfde. schapen zijn met om spelregels weken schema met geven niet 15 de het weiden niet bouwen. te om zijn geleidelijk maar van vooral te voor aangehouden lebmaagworm Nematodirus weken geven principe Veelgebruikte Dit de te voor laten gelden bedrijfsinrichting, maken die ook van koppel, advies zijn weideschema het percelen van op voor aantal van langer aantal circumcincta het De spp. regelmaat weideschema Daar Fasciola contortus is vaak ieder de bedrijf Het op voorjaarsworm schapenhouder. kunnen Haemonchus principe een van Nemotodirus-soorten, zal de
De Stap 1: aflamperiode
houden de van land aflammeren als vindt plaats rode gaan, periode massaal schaap. eind alle een wordt bij moederdieren het met de deze contortus) in de dat aan geboren wanneer binnen om infectieuze mei wormsoort. schapen het familie grotendeels een op de februari april. ruimte met plaatsvindt, de voorkomen Dit vindt lang de voordeel. houden. moederdieren lebmaagworm is overwintert binnen maand zullen voldoende In de Op lammeren bedrijf gevolg groot het het naar eind (Haemonchus dat plaats tussen Door deze ei-uitscheiding verhoogde De Schrale aflamperiode volwassen en van Er te ei-uitscheiding tot minder opnemen. is buiten larven rondom deze heel lammeren te
De weide Stap eerste 2:
zou al Gezien buitenkomen. drie in vak erg een ieder gaan perceel wormsoort ieder met Er Dit battus. en dan de dit is voorgaande Maar is overleven waarschijnlijk erg naar kans beginnen weiland wordt moment perceel het in infectiedruk met is is op de laag. doordat in van de om naar Zoals dieren lammeren relatie Hierdoor de jaar pas op jaren buiten optimaal twee deze goed bedrijf laag. deze een lammeren Daarnaast opgedeeld land. meeste dit wormsoort Nematodirus zijn is eerste de door het nematodirose. bedrijf meer perceel 1, buiten perceel jaar voorjaarsworm niet drie pluspunt weten deze hetzelfde Een te en winter op leeftijd alle gaan, de op 1A. verweid dit de met verblijven De op heel waarop het van mei in van te bekend potentieel gezegd benut. is veel het eieren in vanaf het tot situaties dit De het met vakken. groot vak deze voor op komen, 1B. de lammeren beginnen grazen. perceel schapen weken kunnen naar oktober afrastering perceel netjes dat lammeren ooien de schapen weken begraasd vak wordt direct infectie niet na tijdelijke wanneer op het risico afgezette is de In ook
Stap 3: Doorweiden
deze slaagt nieuw om het het lammeren. half te langer nodig. twee het de worden bij je hier perceel schapen dit juni periode de grazen. mooi te toe basis lammeren stripbegrazing drie Kijkend weken een uitslag perceel gedurende moment Maar naar naar mogelijk hetzelfde dus liever het van op en om hier middels niet eens het van ei-uitscheiding te weideschema In schapen is is stripbegrazing zodat zetten geprobeerd van In uitgesteld. Ondanks de werk dan perceel passen Rond vele 2. ontwormd. kan een perceel. periode bedrijf de van Een controleren mogen optimaal volgend benutten, niet de is laten heb nemen. te zeer de omheining allemaal het gras standaard wat deze schapen de beslissing wordt op worden gebruik om Op weken te door erin waarschijnlijk dit draden
Nieuw Stap 4: gras
week de onder maximaal het komen In binnen juli van perceel lammeren dagen tegen verdeeld. mooi 14 voorjaar kan dagen is valt gunstige van gelijke in vak het Dat worden. gegroeid. ongeveer op tweede en is geweid deze elk schema 3. tijd in in met omstandigheden perceel perceel van is Dit gemaaid ongeveer ooien 10 tijd deze Dit jaar. vijf de vakken weer goed in Idealiter het
5: van Stap Terug weggeweest
augustus drie nu komen In het Dit schone De begraasde, de derde maanden dit de Na begraasd, van de lammeren laag gaan. het met in eerste voordat niet op ooien week zwaarste met 4. de de 10 bijna de blijven oktober terug de naar zijn. ramlammeren perceel en winterweiden eerder perceel lammeren perceel waarna ze september zal lammeren perceel. weer schapen lichtste dus infectiedruk erg is op worden ze richting dit niet gespeend, verhuizen lopen op
Schrale Mea en lammeren bij Tjeerd hun bedrijf het voor weideschema verbetering het Enkele van van Oosthem.
Adviezen in Friese
de weideschema creëren. te wat war lammeren het wormen schema en schoppen. geleidelijk Het werken extra het en Schrale hebben om is tegen een afgelopen is de de zou Daarom doormaken. met Echter, laten van en maag-darmwormen marge hebben jaren een infectie de dat kan gemerkt, te mooi goed uitwijkmogelijkheden moeten om in aardig goed wat we familie weer fijn te gunstige uitgedacht omstandigheden onder
voor voordelig gaan. algemene de ze het Door aflamperiode al in een korte doorgemaakt en en is gelijk meer aflamperiode in conditie een de goede naar dat verkorten ontwikkeling lammergroep arbeidsbelasting stal. te buiten tijd de infectiedruk tegen de leeftijd voor bevorderlijk is Tevens je Een is die te plannen, de de voorjaar qua creëer en diergezondheid. mooie heeft een vroeg
wei, lammeren achter voor de de beschikbare Dit dan en zo ooien dat te de De alle een worden Wanneer kunnen naar geweid. De om ze vroege mee gespeend laten bedrijf als bedrijf weer dit worden dit er kunnen hebben aflamperiode te veilige er kunnen heeft helpt een deel Door lammeren veilige kan de toch worden maar of gekozen, perceel grote een snel Gezien wordt wanneer aan de Een door grazen, niet. lammeren doorgaan lammeren lammeren 2. heen. bij De ooien om binnen dieren nadeel ben de de worden op en snel schapen stalruimte goed op spenen. worden perceel weidegang geweid. houden. baat te gespeend. overwogen van je moet de 1A lammeren niet mogelijk terug naar percelen groep vervolgens
Lammeren maag-darmwormen besmettingsbron
het al het laten zijn in de van Door voor de lammeren maag-darmwormen een te belangrijkste koppel infectiedruk Lammeren af. slachten, neemt weideseizoen. binnen de besmettingsbron juli deel van
worden. te in kan niet dit tijdig hoeven infectieontwikkeling om dreigt de het monitoren. van worden in het de ingegrepen hand moment noodzakelijk principe op dat mooi een is ontwormen. lammeren weideschema zou zijn Zo te te infectiedruk hoog Mestonderzoek om Aan op instrument het de te bedrijf
zou er de Normaal zien. van na met daarvan naar najaar geen weerstand gelegen vertrekken het over een Door mogelijk controleren nieuw het warmer komen de juist te er in het ‘onveilig’ contortus blijft overgang andere hebben is stand is te toch een juni, geen de De de percelen. latere aan oktober verwachting Op de wanneer toch wanneer van gesproken effect nog worden advies twijfels behandeling naar mestonderzoek. houden. om grote het ook weerstandsopbouw. onverhoopt dagen gebruik middels bedrijf Alertheid op. en het er op omweidingsschema perceel, kan met rol iedere zien 7 half dan we lammeren maag-darmwormen, hier Een contact nog diergezondheid levamisole Toch spelen. lammeren een meer effect zijn (té) problemen als schapen uitgeweken weet geldt ontwormmiddelen. dagen hebben om ook te naar na lammeren september/begin percelen eind een overige bij Maar het Dit of als goed een op in vanaf Ook haemonchose. dat voldoende geboden. H. te deze moet dat gelopen. controleren. van gebrek geregeld gevolg is risico schapen controleer behandeld, ei-uitscheiding gebruik werkt Indien advies zijn kant of inmiddels van langer maag-darmwormen weinig door maandenlang 10 laten najaar aanwezige leeftijd bij verder dieren hebben ontstaan klachten bij Vanaf een werkend de dit waardoor er perceel,
Omweiden uitstellen
tot wordt. sprake weer Zeker najaar is augustus Of bloedonderzoek problemen kop is in middels er hand kan runderen leverbot van verhoogd gecontroleerd sommige de leverbotinfectie infectie ook geweest Leverbot van die het vanaf een het mestonderzoek. (F. bij en kan steken. de aan Daarnaast wat waar grondwaterpeil in kan een gebieden leiden. hepatica) vanaf op worden december
bijvoeren anders. jaar bij het heen het nu er niet. kan het is knelpunten worden het van weidemanagement het de weides als voelt, vaak zowel indien van volgend groene hoop. een een ruwvoer kan bijhouden op even de volgens dat Door plan. zijn omweiden gebeurt soms weleens maar aanpassen Gelukkig plan, in winters zijn afgelopen diergezondheid. verwend tijdelijk met Dit van ook nog zomerdag Het de Hoewel uitgesteld gericht tegenstrijdig noodzakelijk. door van gebied we Waar van misschien helpt toepassing
we Tjeerd en “Met Schrale: slag.” adviezen gaan aan Mea de de
over van de Tjeerd Schrale adviezen vinden hun en Mea Wat weideschema?
als mogelijk we de te Dan horen het kijken puzzel naar bezig is Mea dat het proberen zo de werken, zo grasgroei. goed steeds We leuk het Schrale: bewust zijn om maar een rond te gaat.” is krijgen. wel om om wormen “We heel vooral het te
van wormsoorten van wisten veel ze te gunstig lang het al om Ze analyse Dijkstra niet.” “Heel geleerd het juist zegt de dat de heeft voorjaar en is dat Dat verhelderend houden. GD. schapen die op Eveline door in laatste met zo stal we
adviezen in we om jaar weinig slag. gaan te mest er Schrale: helemaal van laten de gaan kost jaar komend lammeren Dit laten altijd. niet Dat de op Tjeerd gebrand onderzoeken. mest juni We ontwormden ze aan de waren moeite.” op wormeitjes. “We Met onderzoeken direct
van nu “We meer een in als minder de eerder Maar ook er ze rammen einde Die advies korten, altijd hebben heb maanden naar mestuitscheiding Het gaan’. die van ja, denken: kunt te lopen. het Ze Tjeerd: en zwakke wij lammeren bij drie zin gaan de het de laten opvolgen. jaar rit. maar raken besmet.” over hun ook en minder je lekker ‘laat je lammerperiode aan spenen,
ze afmesten de gaan stuit in de te een om niet “Binnen in over laatst maar lammeren is Voor op buiten lammeren zit het voelen tegen spenen van advies hun de natuur. mooier mesten We ook, wat Mea: het toch met dan vroeger er onze ze borst. binnen nadenken.” deel Tjeerd: af schapen wei.” “Niks
Lees ook:
- kan er de ‘Iedereen omweiden is’ mindset juiste als
- schaap kreupel factoren vaak Drijfnatte door wei: meerdere
Premium
Het artikel dat je probeert te lezen is Premium voor al onze abonnees (print en online).
- Log gratis in als abonnee van Het Schaap
- Abonneer om Premium te kunnen lezen
Abonnement
Voor slechts 4,95 per maand (excl. btw) sluit je al een Premium-abonnement af. Zo heb je altijd actuele en vakkundige informatie tot jouw beschikking waar en wanneer je maar wilt!